VI. HYMNUS IN HONOREM BEATISSIMORUM MARTYRUM FRUCTUOSI EPISCOPI ECCLESIAE TARRACONENSIS, ET AUGURII ET EULOGII DIACONORUM Felix Tarraco, Fructuose, uestris attollit caput ignibus coruscum leuuitis geminis procul relucens. Hispanos deus aspicit benignus, 5 arcem quandoquidem potens Hiberam trino martyre trinitas coronat. Ardens Augurius capessit aetram nec non Eulogius simul supermum Christi lucidus ad sedile tendit. 10 Dux et praeuius et magister illis ad tantum decus ex episcopali clarus nomine Fructuosus ibat, accitus quia praesidis repente iussu uenerat ad forum sacerdos 15 leuuitis comitantibus duobus. Inde ad carceream uiros catenam pastus sanguine carnifex trahebat, gaudet currere Fructuosus ultro. Ac, ne quis socios timor feriret, 20 praeceptor uehemens eundo firmat incenditque fidem calore Christi: 'Mecum state, uiri, uocat cruentus ad poenam coluber dei ministros; ne mors terreat! est parata palma. 25 Carcer christicolis gradus coronae est, carcer prouehit ad superna caeli, carcer conciliat deum beatis.' His dictis adeunt specum reorum, exercent ibi mysticum lauacrum 30 et purgamen aquae stupent tenebrae. Sex hic continuis latent diebus, tandem stant trucis ad tribunal hostis, fratres tergeminos tremunt catastae. Iudex Aemilianus inminebat, 35 atrox, turbidus, insolens, profanus, aras daemonicas eoli iubebat. 'Tu, qui doctor', ait, 'seris nouellum commenti genus, ut leues puellae lucos destituant, Iouem relinquant, 40 damnes, si sapias, anile dogma; iussum est Caesaris ore Gallieni, quod princeps colit, ut colamus omnes. Haec fanti placidus refert sacerdos: 'aeternum colo principem dierum, 45 factorem dominumque Gallieni, et Christum patre prosatum perenni, cuius sum famulus gregisque pastor.' subridens ait ille: 'iam fuisti.' Nec differt furor aut refrenat iram, 50 saeuis destinat ignibus cremandos, exultant prohibentque flere uulgum. Quosdam de populo uidet sacerdos libandum sibi poculum offerentes. 'ieiunamus', ait, 'recuso potum: 55 nondum nona diem resignat hora, numquam conuiolabo ius dicatum nec mors ipsa meum sacrum resoluet. Sic Christus sitiens crucis sub hora oblatum sibi poculum recusans 60 nec libare uolens sitim peregit. Intrant interea locum rutunda conclusum cauea, madens ferarum multo sanguine quem furor frequentat, cum spectacula perstrepunt cruenta 65 ac uilis gladiator ense duro percussus cadit et fremit uoluptas. Hic flammante pyra niger minister ardens supplicium parare iussus construxit facibus rogum supremis, 70 qui, dum corpora concremanda soluit, feruentes animas amore lucis fracto carceris expediret antro. Certant officiis pii sodales: plantis calciamenta dissolutis 75 pronus detrahere studebat uuus, sed sanctus uetat ora Fructuosus inclinata premi: 'facessite', inquit, 'nec nostram grauet obsequella mortem; atquin ipse meos pedes resoluam, 80 ne uestigia praepedita uinclis tardis gressibus inruant in ignem. Cur lamenta rigant genas madentes, cur uestri memor ut fiam rogatis? cunctis pro populis rogabo Christum.' 85 Vix haec ediderat, relaxat ipse indumenta pedum, uelut Moyses quondam fecerat ad rubum propinquans. Non calcare sacram cremationem aut adstare deo prius licebat, 90 quam uestigia pura figerentur. Stabat calce mera, resultat ecce caelo spiritus et serit loquellam, quae cunctos tremefecit audientes: 'non est, credite, poena: quam uidetis, 95 quae puncto tenui citata transit, nec uitam rapit illa, sed reformat. Felices animae, quibus per ignem celsa scandere contigit Tonantis, quas olim fugiet perennis ignis!' 100 Haec inter rapidis focos crepantes intrant passibus et minantur ipsis flammarum trepidantibus caminis. Nexus denique, qui manus retrorsus in tergum reuocauerant reuinctas, 105 intacta cute decidunt adusti. Non ausa est cohibere poena palmas in morem crucis ad patrem leuandas, soluit bracchia, quae deum precentur. Priscorum specimen trium putares, 110 quos olim Babylonicum per ignem cantantes stupuit tremens tyrannus. Illis sed pia flamma tunc pepercit nondum tempore passionis apto nec mortis decus inchoante Christo. 115 Hos cum defugeret uaporus ardor, orant, ut celer ignis aduolaret et finem daret anxiis periclis. Exorata suos obire tandem maiestas famulos iubet caducis 120 missos corporibus sibique reddi. Vidit praesidis ex domo satelles caelum martyribus patere apertum insignesque uiros per astra ferri. Quin et filiolae monens erili 125 ostendit sceleris notam paterni, caelo uiuere, quos forum peremit. Haec tum uirginitas palam uidere per sudum meruit parente caeco, ut crimen domini domus timeret. 130 Tum de corporibus sacris fauillae et perfusa mero leguntur ossa, quae raptim sibi quisque uindicabat. Fratrum tantus amor domum referre sanctorum cinerum dicata dona 135 aut gestare sinu fidele pignus. Sed ne reliquias resuscitandas et mox cum domino simul futuras discretis loca diuidant sepulcris, cernuntur niueis stolis amicti: 140 mandant restitui cauoque claudi mixtim marmore puluerem sacrandum. O triplex hdnor, o triforme culmen, quo nostrae caput excitatur urbis, cunctis urbibus eminens Hiberis! 145 Exultare tribus libet patronis, quorum praesidio fouemur omnes terrarum populi Pyrenearum. Circumstet chorus ex utroque sexu heros, uirgo, puer, senex, anulla, 150 uestrum psallite rite Fructuosum! Laudans Augurium resultet hymnus mixtis Eulogium modis coaequans, reddamus paribus pares camenas. Hinc aurata sonent in arce tecta, 155 blandum litoris extet inde murmur et carmen freta feriata pangant. Olim tempus erit ruente mundo, cum te, Tarraco, Fructuosus acri soluet supplicio tegens ab igni. 160 Fors dignabitur et meis medellam tormentis dare prosperante Christo dulces hencecasyllabos reuoluens.