Josephus Ant 3.1.7 (Whiston)
|
TLG Josephus e.33-38
|
TLG LXX Ex 17.1-7
|
RSV Ex 17.1-7
|
TLG LXX Num 20.2-13
|
Philo,
Moses
1.[38].210
|
As soon as they were removed
thence,
they came to Rephidim, |
(33.) Ὡς δ’ ἐκεῖθεν ἄραντες
εἰς Ῥαφιδεὶν ἧκον |
Καὶ ἀπῆρεν πᾶσα συναγωγὴ υἱῶν Ισραηλ ἐκ τῆς
ἐρήμου Σιν
.
. . καὶ παρενεβάλοσαν ἐν
Ραφιδιν·
|
|
|
· |
being
distressed to the last degree by thirst; |
ταλαιπωρηθέντες ὑπὸ δίψους
εἰς ἔσχατον
|
|
|
|
ὕδατος δὲ καὶ πάλιν πιέσασα δεινὴ σπάνις
ἐπιγίνεται· |
and while in the foregoing days
they had lit on a few small fountains, |
ἔν τε ταῖς
πρότερον ἡμέραις πίδαξιν ὀλίγαις ἐντυγχάνοντες
|
|
|
|
|
but now found the earth entirely
destitute of water, |
καὶ τότε παντάπασιν ἄνυδρον εὑρόντες τὴν γῆν, |
οὐκ ἦν δὲ ὕδωρ τῷ λαῷ πιεῖν. |
|
(2.) καὶ οὐκ ἦν ὕδωρ τῇ
συναγωγῇ,
|
|
they were in an evil case. |
ἐν κακοῖς ἦσαν |
|
|
καὶ ἠθροίσθησαν ἐπὶ Μωυσῆν καὶ Ααρων. |
καὶ πρὸς ἀπόγνωσιν
ἤδη
τραπομένων σωτηρίας,
|
They again turned their
anger against Moses; |
(34.)
καὶ πάλιν δι’ ὀργῆς
τὸν Μωυσῆν ἐποιοῦντο. |
(2.) καὶ ἐλοιδορεῖτο
ὁ λαὸς
πρὸς
Μωυσῆν
λέγοντες
Δὸς ἡμῖν ὕδωρ, ἵνα πίωμεν.
καὶ εἶπεν αὐτοῖς Μωυσῆς
Τί
λοιδορεῖσθέ μοι,
καὶ τί πειράζετε κύριον; (3.) ἐδίψησεν δὲ ἐκεῖ ὁ λαὸς ὕδατι,
καὶ ἐγόγγυζεν ἐκεῖ ὁ λαὸς πρὸς Μωυσῆν λέγοντες
Ἵνα
τί τοῦτο ἀνεβίβασας ἡμᾶς ἐξ Αἰγύπτου
ἀποκτεῖναι ἡμᾶς καὶ τὰ τέκνα ἡμῶν
καὶ τὰ κτήνη τῷ δίψει;
|
|
(3.) καὶ ἐλοιδορεῖτο
ὁ
λαὸς
πρὸς Μωυσῆν λέγοντες
Ὄφελον ἀπεθάνομεν ἐν τῇ
ἀπωλείᾳ
τῶν ἀδελφῶν ἡμῶν ἔναντι κυρίου·
(4.) καὶ ἵνα τί
ἀνηγάγετε
τὴν
συναγωγὴν κυρίου εἰς τὴν ἔρημον ταύτην ἀποκτεῖναι ἡμᾶς
καὶ
τὰ κτήνη ἡμῶν;
(5.) καὶ ἵνα τί τοῦτο ἀνηγάγετε ἡμᾶς ἐξ Αἰγύπτου
παραγενέσθαι
εἰς τὸν τόπον τὸν πονηρὸν τοῦτον; τόπος,
οὗ
οὐ
σπείρεται οὐδὲ συκαῖ οὐδὲ ἄμπελοι οὐδὲ ῥόαι οὐδὲ ὕδωρ ἐστὶν
πιεῖν.
|
|
but he at first avoided the fury
of the multitude, |
ὁ δὲ
τὴν
ὁρμὴν τοῦ πλήθους πρὸς μικρὸν
|
|
|
|
|
and then betook himself to
prayer to God, |
ἐκκλίνας ἐπὶ λιτὰς τρέπεται
τοῦ
θεοῦ παρακαλῶν
|
(4.) ἐβόησεν δὲ Μωυσῆς
πρὸς
κύριον λέγων
Τί ποιήσω τῷ λαῷ τούτῳ; ἔτι μικρὸν καὶ
καταλιθοβολήσουσίν
με.
|
|
(6.) καὶ ἦλθεν Μωυσῆς καὶ Ααρων ἀπὸ προσώπου τῆς
συναγωγῆς
ἐπὶ
τὴν θύραν τῆς σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου καὶ ἔπεσαν ἐπὶ
πρόσωπον,
καὶ ὤφθη ἡ δόξα κυρίου πρὸς αὐτούς.
|
|
beseeching him, that as he had
given them food when they were in the greatest want of it, |
ὡς τροφὴν ἔδωκεν ἀπορουμένοις |
|
|
|
|
so he would
give them drink, |
οὕτως καὶ
ποτὸν
παρασχεῖν,
|
|
|
|
|
since the favor of giving them
food was of no value to
them while they had nothing to drink. |
διαφθειρομένης καὶ τῆς ἐπὶ τροφῇ χάριτος ποτοῦ μὴ παρόντος.
|
|
|
|
|
And God did not long delay to
give
it them, |
(35.)
ὁ δ’ οὐκ εἰς μακρὰν τὴν δωρεὰν ἀνεβάλλετο, |
|
|
|
|
but promised Moses that he would
procure them a fountain, |
τῷ δὲ Μωυσεῖ παρέξειν ὑπισχνεῖται πηγὴν |
|
|
|
|
and
plenty of water, |
καὶ πλῆθος ὕδατος |
|
|
|
|
from a place they did not expect
any. |
ὅθεν οὐ προσδοκήσειαν, |
|
|
|
|
So he commanded
him to smite the rock which they saw lying there, with his rod, |
καὶ κελεύει τῷ βάκτρῳ πλήξαντα τὴν πέ-
τραν,
ἣν ἑώρων αὐτόθι παρακειμένην,
|
(5.) καὶ εἶπεν κύριος
πρὸς Μωυσῆν
Προπορεύου
τοῦ
λαοῦ τούτου,
λαβὲ δὲ μετὰ σεαυτοῦ ἀπὸ τῶν πρεσβυτέρων τοῦ λαοῦ·
καὶ
τὴν ῥάβδον, ἐν ᾗ ἐπάταξας τὸν ποταμόν,
λαβὲ
ἐν τῇ χειρί σου καὶ πορεύσῃ.
|
|
(7.) καὶ ἐλάλησεν
κύριος
πρὸς Μωυσῆν λέγων
(8.) Λαβὲ τὴν ῥάβδον καὶ ἐκκλησίασον
τὴν
συναγωγὴν σὺ καὶ Ααρων ὁ ἀδελφός σου καὶ λαλήσατε πρὸς
τὴν
πέτραν ἔναντι αὐτῶν, καὶ δώσει τὰ ὕδατα αὐτῆς, καὶ ἐξοίσετε
αὐτοῖς
ὕδωρ ἐκ τῆς πέτρας καὶ ποτιεῖτε τὴν συναγωγὴν καὶ τὰ
κτήνη
αὐτῶν.
|
|
and out of it to receive plenty
of what they wanted; |
παρ’ αὐτῆς λαμβάνειν τὴν
εὐπορίαν
ὧν δέονται·
|
(6.) ὅδε ἐγὼ ἕστηκα πρὸ τοῦ σὲ ἐκεῖ
ἐπὶ
τῆς πέτρας ἐν Χωρηβ· καὶ πατάξεις τὴν πέτραν, καὶ ἐξελεύσεται
ἐξ
αὐτῆς ὕδωρ,
καὶ πίεται ὁ λαός μου.
|
|
|
|
for
he had taken care that drink should come to them without any labor or
pains-taking. |
φροντίζει γὰρ καὶ τοῦ μὴ σὺν πόνῳ μηδ’ ἐργασίᾳ τὸ ποτὸν αὐτοῖς φανῆναι.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(9.) καὶ ἔλαβεν Μωυσῆς τὴν ῥάβδον τὴν ἀπέναντι
κυρίου, καθὰ συνέταξεν κύριος· |
|
When Moses had received this
command from God, |
(36.)
καὶ Μωυσῆς ταῦτα λαβὼν
παρὰ
τοῦ θεοῦ
|
|
|
10.) καὶ ἐξεκκλησίασεν Μωυσῆς καὶ
Ααρων
τὴν συναγωγὴν ἀπέναντι τῆς πέτρας
|
|
he came to the people, who
waited for him, and looked upon him, |
παραγίνεται πρὸς τὸν λαὸν περιμένοντα καὶ εἰς
αὐτὸν
ἀφορῶντα·
|
|
|
|
|
for they saw already that he
was coming
apace from his eminence. |
καὶ γὰρ ἤδη καθεώρων αὐτὸν ἀπὸ τῆς
σκοπῆς ὁρμώμενον.
|
|
|
|
|
As soon as he was come, |
ὡς δ’ ἧκεν, |
|
|
|
|
he told them that God
would deliver them from their present distress, |
ἀπολύειν αὐτοὺς καὶ ταύτης τῆς ἀνάγκης
τὸν
θεὸν ἔλεγε
|
|
|
καὶ εἶπεν πρὸς αὐτούς
Ἀκούσατέ
μου, οἱ ἀπειθεῖς· μὴ ἐκ τῆς πέτρας ταύτης ἐξάξομεν
ὑμῖν
ὕδωρ;
|
|
and had granted
them an unexpected favor; |
καὶ χαρίσασθαι σωτηρίαν οὐδ’ ἐλπισθεῖσαν |
|
|
|
|
and informed them, that a river
should run for
their sakes out of the rock. |
ἐκ τῆς πέτρας ποταμὸν αὐτοῖς
ῥυήσεσθαι λέγων.
|
|
|
|
|
But they were amazed at that
hearing, |
(37.)
τῶν δὲ πρὸς τὴν ἀκοὴν
καταπλαγέντων,
|
|
|
|
|
supposing
they were of necessity to cut the rock in pieces, |
εἰ ὑπό τε τοῦ δίψους καὶ τῆς ὁδοιπορίας
τεταλαι-
πωρημένοις
ἀνάγκη γένοιτο κόπτειν τὴν πέτραν,
|
|
|
|
|
now they were distressed
by their thirst and by their journey; |
|
|
|
|
|
while Moses only smiting the
rock
with his rod, |
ὁ Μωυσῆς πλήττει
τῇ
βακτηρίᾳ,
|
ἐποίησεν δὲ Μωυσῆς
οὕτως
ἐναντίον τῶν υἱῶν Ισραηλ.
|
|
(11.) καὶ ἐπάρας Μωυσῆς τὴν χεῖρα αὐτοῦ ἐπάταξεν
τὴν
πέτραν
τῇ ῥάβδῳ δίς,
|
λαβὼν Μωυσῆς τὴν ἱερὰν βακτηρίαν
ἐκείνην
δι’
ἧς τὰ κατ’ Αἴγυπτον ἀπετέλεσε σημεῖα, θεοφορηθεὶς τὴν
ἀκρότομον πέτραν παίει
|
opened a passage,
|
καὶ χανούσης |
|
|
|
. . .
|
and out of it burst water, |
ἐξέβλυσεν ὕδωρ
|
|
|
καὶ ἐξῆλθεν ὕδωρ πολύ, |
|
and that in
great abundance, and very clear. |
πολὺ καὶ διαυγέστατον. |
|
|
|
ἀναστομωθεῖσα τῇ
βίᾳ
τῆς φορᾶς κρουνηδὸν ἐκχεῖται,
|
But they were astonished at this
wonderful
effect;
|
(38.) οἱ δὲ τῷ παραδόξῳ τοῦ γεγονότος κατεπλάγησαν,
|
|
|
|
|
and, as it were, quenched their
thirst by the very sight of it. |
καὶ πρὸς τὴν
ὄψιν
αὐτοῖς ἤδη τὸ δίψος ἔληγε,
|
|
|
|
|
So they drank this pleasant,
this sweet water;
|
καὶ πίνουσιν
ἡδὺ καὶ γλυκὺ
τὸ νᾶμα
|
|
|
καὶ ἔπιεν
ἡ
συναγωγὴ
καὶ τὰ κτήνη αὐτῶν.
|
|
and such it seemed to be,
as might well be expected where God was the donor. |
καὶ οἷον ἂν εἴη θεοῦ τὸ δῶρον δόντος ἐφαίνετο· |
|
|
|
|
They were also in admiration
how Moses was honored by God; |
τόν τε οὖν
Μωυσῆν
ἐθαύμαζον οὕτως ὑπὸ τοῦ θεοῦ τετιμημένον,
|
|
|
|
|
and they made grateful returns
of sacrifices
to God for his providence towards them. |
καὶ θυσίαις
ἠμείβοντο
τὴν τοῦ θεοῦ περὶ αὐτοὺς πρόνοιαν.
|
|
|
|
|
Now that Scripture, which is
laid
up in the temple, informs us,
|
δηλοῖ δὲ ἐν τῷ
ἱερῷ
ἀνακειμένη γραφὴ
|
|
|
|
|
how God foretold to Moses, |
τὸν θεὸν προειπεῖν Μωυσεῖ |
|
|
|
|
that water in this manner
should be derived out of the rock. |
οὕτως ἐκ τῆς
πέτρας
ἀναδοθήσεσθαι ὕδωρ.
|
|
|
|
|
|
|
(7.) καὶ ἐπωνόμασεν τὸ ὄνομα τοῦ τόπου ἐκείνου
Πειρασμὸς
καὶ Λοιδόρησις διὰ τὴν λοιδορίαν
τῶν
υἱῶν Ισραηλ καὶ
διὰ τὸ πειράζειν κύριον λέγοντας
Εἰ ἔστιν κύριος
ἐν
ἡμῖν ἢ οὔ;
|
|
(12.) καὶ εἶπεν κύριος
πρὸς Μωυσῆν
καὶ Ααρων
Ὅτι
οὐκ ἐπιστεύσατε ἁγιάσαι με ἐναντίον υἱῶν Ισραηλ,
διὰ τοῦτο
οὐκ
εἰσάξετε ὑμεῖς τὴν συναγωγὴν ταύτην εἰς τὴν γῆν,
ἣν δέδωκα
αὐτοῖς.
(13.) τοῦτο ὕδωρ ἀντιλογίας, ὅτι ἐλοιδορήθησαν οἱ
υἱοὶ
Ισραηλ ἔναντι κυρίου καὶ ἡγιάσθη ἐν αὐτοῖς.
|
|
|
|
|
|
|
|
Josephus vocab
|
"LORD" YHWH
|
"tetragram-" (none)
War 5.235 on mitre
|
δέσποτα |
|
|
|
5.121 = Adonai (only here)
|
see Ant 1.79 Gen 4.26 omit
|
1[18.6].272 |
Isaac
|
|
|
13[3.1].68 (Isa 19.19)
|
2.290 Ex 6.3 omit |
2.[12.2].270 |
Moses, Ex 3
|
|
|
|
3.178 Ex 28.36 mitre with name
of God
|
4[3.2].40+46
|
Moses
|
|
|
|
4.207(?) and Apion 2.237 (see
Philo)
|
5[1.13].41
|
Joshua
|
|
|
|
|
8[2.1].23
|
Solomon
|
|
|
|
|
8[4.2].107+111
|
Solomon
|
|
|
|
|
11[5.6].162
|
Nehemiah
|
|
|
20.90 Izates ->
|
|
20[4.2].90
|
Izates
|
|
|
|
|
|
|
|
Philo's Moses
|
1.88 Pharoah
|
|
|
|
|
|
2.99 power
|
2.115
|
2.239
|
Moses
|
|
|
2.168
|
|
|
|
|
|
2.203 law
|
|
|
|
|
|
2.206
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Josephus
|
etymologies
|
"the Hebrews call"
|
|
Philo
|
|
|
1.117
|
Babel
|
confusion
|
|
|
|
1.146
|
Falek
|
division
|
|
|
|
1.204
|
Zoor
|
a small thing
|
|
|
|
2.3
|
Adoma [Edom]
|
red
|
|
|
|
3.32
|
Manna
|
what is it?
|
|
|
|
3.137
|
Xeroubeis
|
[not given]
|
|
|
|
3.144
|
kigxares
|
a talent [$$}
|
|
|
|
3.252
|
asarqa
|
Pentecost
|
|
|
|
8.61
|
Iar
|
2nd month
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|